Bài 17: Phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng

Tóm tắt lý thuyết

I - KHÁI NIỆM VỀ PHÒNG TRỪ TỔNG HỢP DỊCH HẠI CÂY TRỒNG

Phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng là sử dụng phối hợp các biện pháp phòng trừ dịch hại cây trồng một cách hợp lí nhằm phát huy ưu điểm và khắc phục nhược điểm của mỗi biện pháp.

II. NGUYÊN LÍ CƠ BẢN PHÒNG TRỪ TỔNG HỢP DỊCH HẠI CÂY TRỒNG

• Trồng cây khoẻ
• Bản tồn thiên địch
• Phát hiện sâu, bệnh kịp thời
• Nông dân trở thành chuyên gia: nắm được kiến thức, vận dụng được vào thực tiễn sản xuất mà còn có khả năng phổ biến cho người khác áp dụng

III - BIỆN PHÁP CHỦ YẾU CỦA PHÒNG TRỪ TỔNG HỢP DỊCH HẠI CÂY TRỒNG

1. Biện pháp kĩ thuật

• Khái niệm: Là một trong những biện pháp phòng trừ chủ yếu nhất. Cụ thể cày bừa, tiêu huỷ tàn dư cây trồng, tưới tiêu, luân canh...
• Ưu điểm: Đơn giản, dễ thực hiện
• Nhược điểm: Hiệu quả lâu, khó ngăn chặn khi sâu, bệnh phát triển thành dịch

Biện pháp	Tác dụng
Cày bừa	Diệt trừ sâu hại trong đất
Vệ sinh đồng ruộng	Phá hủy nơi ẩn nấp của sâu bệnh
Tưới tiêu, bón phân hợp lý	Giúp cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt nâng cao khả năng kháng sâu bệnh
Luân canh cây trồng	Không cho sâu bệnh sống lâu với một loại cây trồng
Kiểm tra đồng ruộng thường xuyên	Kịp thời phát hiện sâu bệnh

Bảng 1. Các biện pháp kĩ thuật của phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng

2. Biện pháp sinh học

• Khái niệm: Là biện pháp sử dụng sinh vật hoặc sản phẩm của chúng để ngăn chặn dịch hại, giảm thiệt hại do sâu bệnh gây ra.
• Ưu điểm: Sử dụng an toàn, thân thiện với môi trường
• Nhược điểm: Khó áp dụng, phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên

3. Sử dụng giống cây trồng chống chịu sâu, bệnh

• Khái niệm: Là biện pháp sử dụng giống cây trồng mang gen chống chịu hoặc hạn chế, ngăn ngừa sự phát triển của dịch hại
• Ưu điểm: Không gây hại cho môi trường
• Nhược điểm: Tạo lập khó khăn, số lượng giống cây còn hạn chế 

4. Biện pháp hóa học

Biện pháp hóa học là biện pháp sử dụng thuốc hoá học để trừ dịch hại cây trồng.

5. Biện pháp cơ giới, vật lí

• Khái niệm: Là biện pháp quan trọng của phòng trừ dịch hại cây trồng. Những biện pháp cụ thể: Bẫy ánh sáng, mùi vị, bắt bằng vợt, bằng tay...
• Ưu điểm: Diệt trừ dịch hại trực tiếp, dễ tiến hành
• Nhược điểm: Khó thực hiện với dịch lớn

6. Biện pháp điều hòa

• Khái niệm: Là biện pháp giữ cho dịch hại chỉ phát triển ở mức độ nhât định nhằm giữ cân bằng sinh thái
• Ưu điểm: Giữ cân bằng sinh thái
• Nhược điểm: Đòi hỏi một kiến thức rộng

Bài tập minh họa

Câu 1

Tại sao cần phải phối hợp các biện pháp trong phòng trừ một cách hợp lí?

Gợi ý trả lời:

Sử dụng phối hợp các biện pháp phòng trừ để phát huy ưu điểm và khắc phục nhược điểm của từng biện pháp.

Câu 2

Nhiều người cho rằng nên hạn chế dùng thuốc hóa học, theo em điều đó đúng hay sai? Vì sao?

Gợi ý trả lời:

• "Nhiều người cho rằng nên hạn chế dùng thuốc hóa học". Điều này là đúng
• Giải thích:
  • Thuốc có thể làm hại cây trồng như là cháy táp lá, hạn chế năng suất
  • Gây ô nhiễm môi trường
  • Hình thành một số nòi mới

Câu 3

Khi nào nên dùng thuốc hóa học trong phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng?

Gợi ý trả lời:

Biện pháp hoá học chỉ được sử dụng khi sâu bệnh phát triển nhiều, và các biện pháp tỏ ra kém hiệu quả và chỉ được sử dụng những loại thuốc trong danh mục được phép sử dụng.

Lời kết

Sau khi học xong Bài 17: Phòng trừ tổng hợp bệnh dịch hại cây trồng, các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm:

• Khái niệm và nguyên lí cơ bản của phòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng
• Khái niệm, ưu và nhược điểm của các biện pháp chủ yếu của hòng trừ tổng hợp dịch hại cây trồng:
  • Biện pháp kĩ thuật
  • Biện pháp sinh học
  • Biện pháp sử dụng giống cây trồng chống chịu sâu, bệnh
  • Biện pháp hóa học
  • Biện pháp cơ giới, vật lí
  • Biện pháp điều hòa