Bài 1: Bài mở đầu

Tóm tắt lý thuyết

I. Tầm quan trọng của sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp trong nền kinh tế quốc dân

1. Sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp đóng góp một phần không nhỏ vào cơ cấu tổng sản phẩm trong nước

Biểu đồ 1. Cơ cấu tổng sản phẩm ở nước ta qua các năm

2. Ngành nông, lâm, ngư nghiệp sản xuất và cung cấp lương thực, thực phẩm cho tiêu dùng trong nước, cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến

3. Ngành nông, lâm, ngư nghiệp có vai trò quan trọng trong sản xuất hàng hóa và xuất khẩu

Biểu đồ 2. Giá trị hàng hóa xuất khẩu (triệu đô la Mỹ)
 (nguồn Tổng cục Thống kê)

4. Hoạt động nông, lâm, ngư nghiệp còn chiếm trên 50% tổng số lao động tham gia vào các ngành kinh tế

Biểu đồ 3. Lao động 15 tuổi có việc làm chia theo khu vực kinh tế qua gia đoạn năm 2011-2014

II. Tình hình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp của nước ta hiện nay

1. Thành tựu

• Thành tựu nổi bật nhất là sản xuất lương thực tăng liên tục

Biểu đồ 4. Sản lượng lương thực ở nước ta qua các năm

Biểu đồ 5. Sản lượng lúa gạo của Việt Nam qua giai đoạn năm 1990-2012

• Thành tựu thứ hai là bước đầu đã hình thành một số ngành sản xuất hàng hóa với các vùng sản xuất tập trung, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu
• Một số sản phẩm của ngành nông, lâm, ngư nghiệp được xuất khẩu ra thị trường quốc tế

2. Hạn chế

• Năng suất và chất lượng còn thấp
• Hệ thống giống cây trồng, vật nuôi; cơ sở bảo quản, chế biến nông, lâm, thủy sản còn lạc hậu, chưa đáp ứng được yêu cầu của nền sản xuất hàng hóa chất lượng cao

III. Phương hướng, nhiệm vụ phát triển nông, lâm, ngư nghiệp ở nước ta

• Sản xuất đảm bảo an ninh lương thực quốc gia
• Đầu tư đưa chăn nuôi thành ngành sản xuất chính
• Xây dựng nền nông nghiệp tăng nhanh theo hướng sinh thái
• Áp dụng khoa học công nghệ vào lĩnh vực chọn, tạo giống vật nuôi, cây trồng
• Đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào khâu bảo quản, chế biến sau thu hoạch

Bài tập minh họa

Câu 1

Điều kiện tự nhiên - xã hội của Việt Nam ảnh hưởng đến sự phát triển nông, lâm, ngư nghiệp như thế nào?

Gợi ý trả lời:

• Thuận lợi:
  • Khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều nên thuận lợi cho nhiều loài cây phát triển
  • Có nhiều sông, biển, ao, hồ.... khai thác nuôi trồng thuỷ hải sản
  • Có nhiều tài nguyên động, thực vật rừng phong phú
  • Nhân dân ta cần cù, chịu khó có kinh nghiệm trong sản xuất nông , lâm, ngư nghiệp. Đảng, Nhà nước luôn quan tâm đến ngành này
• Khó khăn:
  • Mưa, lũ lụt, hạn hán gây thiệt hại cho người sản xuất
  • Khoa học, công nghệ & kỹ thuật sản xuất chế biến còn thấp

Câu 2

Hãy kể tên các sản phẩm nước ta thường xuất khẩu ra nước ngoài?

Gợi ý trả lời:

Từ cây lương thực, thực phẩm (gạo, đỗ, tương, lạc....) hoa, quả (hoa phong lan, hoa lay ơn, xoài , chôm chôm...), hải sản (cá ba sa, hải sản đóng hộp...), sản phẩm khác (chè, cà phê, cao su, thịt, trứng, sữa....), nhưng chủ yếu vẫn là gạo.

Câu 3

Sản lượng lương thực gia tăng có ý nghĩa như thế nào trong việc bảo đảm an ninh lương thực quốc gia?

Gợi ý trả lời:

Là yếu tố quan trọng để toàn dân ta được ăn đủ no, sức khỏe tốt, an ninh chính trị sẽ ổn định

Câu 4

Những tồn tại, hạn chế của ngành nông, lâm, ngư nghiệp nước ta hiện nay?

Gợi ý trả lời:

• Năng suất, chất lượng chưa cao
• Xuất khẩu còn hạn chế, giá rẻ do chế biến kém, chủ yếu bán sản phẩm thô

Câu 5

Tại sao phải đưa chăn nuôi thành ngành sản xuất chính?

Gợi ý trả lời:

Vì nó cung cấp cho con người những loại thức ăn vô cùng quan trọng là thịt, trứng, sữa. Con người phải đủ dinh dưỡng protein, lipit có nguồn gốc động vật thì mới có sức khoẻ tốt. Thịt , trứng, sữa là nguồn hàng xuất khẩu có giá trị.

Lời kết

Sau khi học xong bài 1 của chương trình môn Công nghệ 10, các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm:

• Tầm quan trọng của sản xuất nông, lâm, ngư  nghiệp trong nền kinh tế quốc dân
• Tình hình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp của nước ta hiện nay
• Phương hướng, nhiệm vụ phát triển nông, lâm, ngư nghiệp ở nước ta