Bài 4: Sản xuất giống cây trồng (tiếp theo)

Tóm tắt lý thuyết

I. Mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng

II. Hệ thống sản xuất giống cây trồng

III. Quy trình sản xuất giống cây trồng

1. Sản xuất giống cây trồng nông nghiệp

a. Sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn

b. Sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo

Hình 4. Sơ đồ sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo

• Vụ thứ nhất: Lựa chọn ruộng sản xuất giống ở khu cách li và thành 500 ô. Gieo hạt của ít nhất 3000 cây của giống SNC vào các ô. Mỗi ô chọn một cây đúng giống, thu lấy hạt và gieo thành một hàng ở vụ tiếp theo trong khu cách li
• Vụ thứ hai: Đánh giá thế hệ chọn - Loại bỏ tất cả các hàng không đạt yêu cầu và những cây xấu trên hàng cây đạt yêu cầu trước khi tung phấn. Thu hạt của cây còn lại, trộn lẫn với nhau, ta có lô hạt SNC
• Vụ thứ ba: Nhân hạt giống SNC ở khu cách li. Loại bỏ các cây không đạt yêu cầu trước khi tung phấn. Thu hạt của các cây còn lại, ta được lô hạt NC
• Vụ thứ tư: Nhân hạt giống NC ở khu cách li. Loại bỏ cây xấu trước khi tung phấn. Hạt của các cây còn lại là hạt XN

c. Sản xuất giống ở cây trồng nhân giống vô tính

Quy trình sản xuất giống cây trồng nhân giống vô tính được thực hiện qua 3 giai đoạn:

• Chọn lọc duy trì thế hệ vô tính đạt tiêu chuẩn cấp SNC
• Tổ chức sản xuất củ giống hoặc vật liệu giống cấp NC từ giống SNC
• Sản xuất củ giống hoặc vật liệu giống đạt tiêu chuẩn thương phẩm từ giống NC

2. Sản xuất giống cây rừng

• Cây rừng có đời sống dài ngày. Từ lúc gieo trồng đến khi thu hoạch hạt thường phải mất từ 10 đến 15 năm, nhanh nhất cũng phải mất từ 5 đến 7 năm. Vì vậy, công tác sản xuất giống cây rừng có nhiều khó khăn và phức tạp
• Quy trình sản xuất giống cây rừng có thể tóm tắt như sau:
  • Chọn những cây trội, khảo nghiệm và chọn lấy các cây đạt tiêu chuẩn để xây dựng rừng giống hoặc vườn giống
  • Lấy hạt giống từ rừng giống hoặc vuờn giống sản xuất cây con để cung cấp cho sản xuất. Giống cây rừng có thể nhân ra bằng hạt hoặc bằng công nghệ nuôi cấy mô và giâm hom

Bài tập minh họa

Câu 1

Thế nào là thụ phấn chéo? Cho ví dụ.

Gợi ý trả lời:
Là hình thức sinh sản mà nhụy của hoa được thụ phấn từ hạt phấn của cây khác. Ví dụ: ngô, vừng,...

Câu 2

Vì sao cần chọn ruộng sản xuất hạt giống ở khu cách li?

Gợi ý trả lời:

Không để cho cây giống được thụ phấn từ những cây không mong muốn trên đồng ruộng, đảm bảo độ thuần khiết của giống.

Câu 3

Để đánh giá thế hệ chọn lọc ở vụ 2, 3 tại sao phải loại bỏ những cây không đạt yêu cầu từ trước khi cây tung phấn?

Gợi ý trả lời:

Không để cho những cây xấu được tung phấn nên không có điều kiện phát tán hạt phấn vào những cây tốt.

Câu 4

Cây rừng có những đặc điểm gì khác cây lương thực thực phẩm?

Gợi ý trả lời:

Cây rừng có đời sống dài ngày. Từ lúc gieo trồng đến khi thu hoạch hạt thường phải mất từ 10 đến 15 năm, nhanh nhất cũng phải mất từ 5 đến 7 năm.

Lời kết

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm:

• Quy trình sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo
• Quy trình sản xuất giống cây trồng nhân giống vô tính
• Quy trình sản xuất giống cây rừng